مهریه چیست؟
مهریه وجه یا مالی است که به موجب عقد نکاح به زن تعلق می‌گیرد. به عبارت دیگر، مهریه مالی است که مرد با رضایت و توافق زن به وی می‌پردازد و این پرداخت به عنوان مهر زن در عقد نکاح ذکر می‌شود. مهریه می‌تواند انواع مختلفی از اموال منقول یا غیرمنقول باشد، مانند پول، طلا، ملک، ماشین یا هر چیز دیگری که ارزش مالی داشته باشد.
مبنای قانونی مهریه
مهریه در قانون ایران بر اساس ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی تعریف و تنظیم شده است. این ماده بیان می‌دارد: «به مجرد عقد، زن مالک مهر می‌شود و می‌تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.» بنابراین، با انعقاد عقد نکاح، زن مالک مهریه می‌شود و حق دارد هر گونه تصرفی را در آن انجام دهد، مانند فروش، بخشش یا دریافت آن.
انواع مهریه
مهریه بر اساس ماهیت و نحوه پرداخت آن به انواع مختلفی تقسیم می‌شود:
مهریه عندالمطالبه
مهریه عندالمطالبه مهریه‌ای است که زن می‌تواند هر زمان که بخواهد آن را از شوهر خود مطالبه کند. در این نوع مهریه، شوهر موظف است به محض درخواست زن، مهریه را پرداخت نماید.
مهریه عندالاستطاعه
مهریه عندالاستطاعه مهریه‌ای است که زن تنها زمانی می‌تواند آن را مطالبه کند که شوهر توانایی مالی برای پرداخت داشته باشد. در این نوع مهریه، شوهر موظف نیست که مهریه را به محض درخواست زن پرداخت کند، بلکه تا زمانی که توانایی مالی لازم را به دست نیاورد، پرداخت مهریه به تأخیر می‌افتد.
مقدار مهریه
مقدار مهریه با توافق زوجین تعیین می‌شود و هیچ محدودیتی در این زمینه وجود ندارد. با این حال، در قانون مدنی ایران، برای مهریه عندالمطالبه سقفی تعیین شده است که به شرح زیر است:
- در عقد دائم: ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی
- در عقد موقت: ۵۰ سکه تمام بهار آزادی
تعیین مهریه در صورت عدم توافق
در صورتی که زوجین در مورد مقدار مهریه توافق نکنند، دادگاه با توجه به اوضاع و احوال و وضعیت مالی زوج، مهرالمثل را تعیین می‌کند. مهرالمثل مهریه‌ای است که با توجه به عرف و با در نظر گرفتن وضعیت مالی زوج و خانواده وی تعیین می‌شود.
نکات مهم در مورد مهریه
- مهریه دینی است که شوهر بر ذمه دارد و در صورت عدم پرداخت آن، زن می‌تواند از طریق دادگاه اقدام به مطالبه مهریه خود کند.
- مهریه پس از عقد نکاح به زن تعلق می‌گیرد و حتی اگر ازدواج به هر دلیلی منحل شود، زن همچنان مالک مهریه خود باقی می‌ماند.
- در صورت توافق زوجین، زن می‌تواند مهریه خود را به شوهر ببخشد.
- اگر زن در اثر فوت شوهر خود فوت کند، مهریه به ورثه وی تعلق می‌گیرد.
- اگر شوهر توانایی پرداخت مهریه را نداشته باشد، دادگاه می‌تواند به درخواست زن، حکم اعسار صادر نماید که در این صورت شوهر موظف است مهریه را به صورت اقساط پرداخت کند.
شرایط دریافت مهریه
دریافت مهریه مشروط به وجود شرایط زیر است:
- عقد نکاح باید به صورت صحیح و قانونی منعقد شده باشد.
- مهریه باید در عقد نکاح تعیین شده باشد.
- زن باید تقاضای دریافت مهریه را به دادگاه ارائه نماید.
برای دریاف مهریه بهتر است از وکیل مهریه استفاده کنید.
اقدامات قانونی برای مطالبه مهریه
برای مطالبه مهریه، زن می‌تواند به یکی از روش‌های زیر اقدام کند:
- مراجعه به دادگاه خانواده
- مراجعه به دفترخانه ثبت ازدواج
- مراجعه به دفاتر اسناد رسمی
آثار عدم پرداخت مهریه
عدم پرداخت مهریه توسط شوهر می‌تواند عواقب قانونی برای وی داشته باشد، از جمله:
- صدور حکم جلب و بازداشت شوهر
- توقیف اموال شوهر
- ممنوعیت خروج شوهر از کشور
- محرومیت شوهر از برخی حقوق اجتماعی، مانند دریافت گذرنامه یا گواهینامه رانندگی
نکات پایانی
مهریه یکی از مهم‌ترین حقوق مالی زن در عقد نکاح است که از نظر قانونی نیز مورد حمایت قرار گرفته است. تعیین مقدار مهریه و نحوه پرداخت آن باید با توافق زوجین و با در نظر گرفتن شرایط مالی و شخصی آن‌ها انجام شود. در صورت عدم پرداخت مهریه، زن می‌تواند از طریق مراجع قانونی اقدام به مطالبه مهریه خود نماید و شوهر در صورت عدم پرداخت مهریه با عواقب قانونی مواجه خواهد شد.
lawyerrezaabdolmohammad.com/